วงเครื่องสาย

วงเครื่องสาย

     วง เครื่องสายประกอบด้วยเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสาย อันได้แก่เครื่องสี (ซอด้วงและซออู้) และเครื่องดีด (จะเข้) เป็นหลัก มีเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่า (ขลุ่ย) เป็นส่วนประกอบ ใช้โทนรำมะนาบรรเลงจังหวะหน้าทับ และใช้ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง ร่วมบรรเลงประกอบจังหวะ วงเครื่องสายเป็นวงดนตรีประเภทที่ใช้บรรเลงขับกล่อมเพื่อความบันเทิงเริง รมย์ เหมาะสำหรับการบรรเลงในอาคาร นิยมใช้บรรเลงในงานมงคล เช่น พิธีมงคลสมรสและงานเลี้ยงสังสรรค์ เป็นต้น และมิได้ใช้บรรเลงสำหรับประกอบการแสดงนาฏศิลป์ 

ตัวอย่างวงเครื่องสาย

1. วงเครื่องสายเดี่ยว

     เป็นวงดนตรีที่เหมาะสำหรับก ารบรรเลงในอาคาร ในลักษณะของการขับกล่อมที่เป็นพิธีมงคล เช่น พิธีมงคลสมรสและงานเลี้ยงสังสรรค์ เป็นต้น วงเครื่องสายไทยนี้มักจะเรียกกันสั้นๆ ว่า “วงเครื่องสาย” มีอยู่ ๒ ขนาด คือ วงเครื่องสายเครื ่องเดี่ยว และวงเครื่องสายเครื่องคู่ 

วงเครื่องสายเครื่องเดี่ยว ประกอบไปด้วยเครื่องดนตรีอย่างละ 1 ชิ้น ได้แก่

เครื่องดำเนินทำนอง   
1. ขลุ่ยเพียงออ ๑ เลา
2. จะเข้ ๑ ตัว
3. ซอด้วง ๑ คัน
4. ซออู้ ๑ คัน

เครื่องประกอบ และกำกับจังหวะ
1. ฉิ่ง

2. โทน-รำมะนา

3. กรับ
4. โหม่ง
5. ฉาบ (เล็ก)

2. วงเครื่องสายคู่

     ใช้รูปแบบที่ยึดจากวงเครื่องสายเครื่องเดี่ยว โดยเพิ่มเครื่องดนตรีในประเภทเครื่องดำเนินทำนองไปอีก อย่างละ 1 ชิ้น เพื่อให้เป็นคู่กัน เป็นที่มาของคำว่า "เครื่องคู่" รูปแบบของวงเครื่องสายเครื่อง คู่ จะมีเสียงที่หนักแน่นกว่าเครื่องสายเครื่องเดี่ยว เพราะมีการประสานเสียงกันเองของเครื่องดนตรีท ี่เป็นชนิดเดียวกัน ทำให้เสียงดัง และหนักแน่นขึ้น

เครื่องดนตรีในวงเครื่องสายเครื่องคู่

เครื่องดำเนินทำนอง

1. ขลุ่ยเพียงออ ๑ เลา
2. ขลุ่ยหลิบ ๑ เลา
3. จะเข้ ๒ ตัว
4. ซอด้วง ๒ ค ัน
5. ซออู้ ๒ คัน

เครื่องประกอบ และกำกับจังหวะ
1. ฉิ่ง
2. โทน-รำมะนา
3. ฉาบ (เล็ก)
4. กรับพวง

5. โหม่ง

3. วงเครื่องสายปี่ชวา 

       ประกอบด้วยเครื่องดนตรีในวงเครื่องสายไทยเป็นหลัก และนำเอาปี่ชวามาบรรเลงแทนขลุ่ยเพียงออคงไว้แต่เพียงขลุ่ยหลิบซึ่งมีเสียง สูง และเปลี่ยนมาใช้กลองแขกบรรเลงจังหวะหน้าทับแทน วงเครื่องสายปี่ชวามี ๒ ขนาด คือ วงเครื่องสายปี่ชวาวงเล็กและวงเครื่องสายปี่ชวาวงใหญ่

3.1 วงเครื่องสายปี่ชวาเครื่องเดี่ยว
ประกอบไปด้วยเครื่องดนตรี
1. ปี่ชวา ๑ เลา
2. ขลุ่ยหลิบ ๑ เลา
3. ซอด้วง ๑ คัน
4. ซออู้ ๑ คัน
5. จะเข้ ๑ ตัว
6. กลองแขก ๑ คู่
7. ฉิ่ง ๑ คู่

3.2 วงเครื่องสายปี่ชวาเครื่องคู่
ประกอบด้วยเครื่องดนตรี
1. ปี่ชวา ๑ เลา
2. ขลุ่ยหลิบ ๑ เลา
3. ซอด้วง ๒ คัน
4. ซออู้ ๒ คัน
5.จะเข้ ๒ตัว
6. กลองแขก ๑ คู่
7. ฉิ่ง ๑ คู่

4. วงเครื่องสายผสม 

      เป็นวงดนตรีที่ประกอบด้วยเครื่องดนตรีอย่างที่สังกัดในวงเครื่องสายไทย เพียงแต่เพิ่มเอาเ ครื่องดนตรีที่อยู่นอกเหนือจากวงเครื่องสายไทย หรืออาจจะเป็นเครื่องดนตรีพื้นเมือง หรือเครื่องดนตรีของต่างชาติก็ได้ มาบรรเลงร่วมด้วย เช่น ไวโอลิน ออร์แกน ขิม หีบเพลงชัก เปียโน ระนาด แคน (หรือแม้แต่ซอสามสายอันเป็นเครื่อ งสีก็ตาม) เป็นต้น ซึ่งเครื่องดนตรีที่นำมาผสมนั้นต้องคำนึงถึงคุณลักษณะของเสียงด้วยว่ามีความ กลมกลืนมาก น้อยเพียงใด
รูปแสดง ตัวอย่างของวงเครื่องสายผสมแบบต่างๆ

วงเครื่องสายผสมเปียนโน-ไวโอลิน

วงเครื่องสายผสมขิม

 

วงเครื่องสายผสมปี่พาทย์

ที่มา

http://www.patakorn.com/